Samorządy z całego regionu oceniały kierunki działań adaptacyjnych do zmian klimatu

W kwietniu 2025 r. odbyła się ostatnia runda warsztatów dla Interesariuszy Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Województwa Śląskiego – tym razem przedstawicieli samorządu terytorialnego. Podczas warsztatów które odbyły się w Bielsku-Białej, Rybniku, Katowicach i Częstochowie udział wzięło niemal 100 osób. Za przeprowadzenie warsztatów – tradycyjnie już – odpowiadał wykonawca RPA, tj. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.
Tym razem tematyka spotkań warsztatowych skupiona była na ocenie i wyborze opcji adaptacji w Regionalnym Planie Adaptacji. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z wizją, celami i kierunkami działań w przygotowywanym dokumencie i na ich podstawie w pierwszej kolejności dokonywali oceny spójności celów w RPA z punktu widzenia poszczególnych subregionów. Zadanie miało na celu weryfikację sieci powiązań pomiędzy poszczególnymi celami RPA, które wcześniej zostały poddane analizie przez przedstawicieli Zespołu ds. opracowania RPA przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego oraz Zespół ekspertów z IOŚ-PIB. Uczestnicy w większości zgodzili się z zaproponowanymi powiązaniami, które mogą polegać na wzmacnianiu jednego celu przez drugi lub na warunkowaniu realizacji jednego celu przez drugi.
Kolejny etap prac koncentrował się na ustaleniu wag dla przyjętych kryteriów oceny opcji adaptacji. Zadanie to było niezbędne aby móc dokonać analizy wielokryterialnej konkretnych już kierunków działań. Uczestnicy warsztatów zmierzyli się z pytaniami:

• Jak dane kryterium jest wg nich ważne w realizacji wizji i celu nadrzędnego?
• Jak ważne jest spełnienie danego kryterium przez działania adaptacyjne, aby wdrażając je, można było osiągnąć wizję i cel nadrzędny?

Praca nad zadaniem wywołała wiele dyskusji, podczas których uczestnicy niejednokrotnie przekonywali siebie nawzajem do zmiany oceny konkretnego kryterium, gdyż kluczowe było ustalenie jednej wspólnej oceny i osiągnięcia wspólnego stanowiska dla każdego z dziesięciu kryteriów jednej wspólnej oceny każdego z 10 poniższych kryteriów przez każdą grupę warsztatową:

1. Czy kierunek działań adaptacyjnych nie zwiększa wrażliwości innych obszarów lub grup społecznych?
2. Czy kierunek działań adaptacyjnych nie oddziałuje znacząco negatywnie na środowisko?
3. Czy kierunek działań adaptacyjnych przyczynia się do osiągnięcia celów środowiskowych innych niż adaptacja do zmian klimatu (np.: łagodzenie zmian klimatu, ochrona jakości powietrza, wód i gleb, ochrona różnorodności biologicznej)?
4. Czy kierunek działań adaptacyjnych przyczynia się do osiągnięcia celów gospodarczych i/lub społecznych?
5. Czy kierunek działań adaptacyjnych jest akceptowalny społecznie?
6. Czy kierunek działań wiąże się z uzasadnionym ponoszeniem kosztów finansowych?
7. Czy kierunek działań jest powiązany ze specyfiką regionu i jego uwarunkowań?
8. Czy kierunek działań doprowadzi do szybko widocznych efektów realizacji?
9. Czy kierunek działań nie napotyka na znaczące problemy lub bariery utrudniające jego realizację?
10. Czy kierunek działań może być zrealizowany przy posiadanym obecnie potencjale adaptacyjnym?

Ostatnim zadaniem podczas warsztatów była analiza kierunków działań z uwzględnieniem wybranych kryteriów oceny. Każda z grup warsztatowych otrzymała do oceny trzy kierunki działań adaptacyjnych, w tym dwa indywidualne oraz jeden wspólny dla wszystkich grup. Uczestnicy odpowiadając na pytania zadane w kryteriach i przyznawali ocenę kierunkom działań
zgodnie z trzypunktowymi skalami dla poszczególnych kryteriów, a następnie wypracowywali wspólną ocenę dla danego kierunku. Dzięki takiemu podziałowi podczas wszystkich 4 rund warsztatów udało się ocenić wszystkie 37 kierunków działań.

Obecnie nad kierunkami działań pracuje Zespół ds. opracowania RPA działający przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego. Wyniki prac zarówno warsztatowych jak i Zespołu zostaną zaprezentowane podczas webinarium podsumowującego, które odbędzie się 6 maja 2025 r.

Materiały z warsztatów dostępne w zakładce Regionalny Plan Adaptacji.