Pogłębiający się kryzys klimatyczny stanowi jedno z największych długoterminowych wyzwań współczesnego świata. Zmieniający się klimat niesie ze sobą wiele zagrożeń takich jak: powodzie, pożary lasów, czy ekstremalne fale upałów, co może poważnie zahamować wzrost społeczno-gospodarczy. Zmiany klimatu dotykają niemal wszystkich dziedzin życia, jednak każdy region to też specyficzne uwarunkowania społeczne i gospodarcze.
Jakie działania są podejmowane i procedowane w regionach pogórniczych, dla których rozwój społeczno-gospodarczy łączy się z ochroną klimatu i przeciwdziałaniem negatywnym zjawiskom środowiskowym? Jaka może być rola regionów w powstrzymaniu globalnego ocieplenia i łagodzeniu skutków zmian klimatycznych?
Moderator:
• Marek Czyż
Otwarcie obrad:
• Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego (nagranie)
• prof. Jerzy Buzek, Profesor nauk technicznych, Poseł do Parlamentu Europejskiego (online)
• Virginijus Sinkevičius, Komisarz Unii Europejskiej ds. Środowiska (nagranie)
• Magda Kopczyńska, Dyrektor Generalny, Dyrekcja ds. Mobilności i Transportu (online)
Słowo wstępne do wydarzenia
• Marcin Popkiewicz
Panel otwierający:
• Anna Jedynak-Rykała, Wicemarszałek Województwa Śląskiego
• Łukasz Czopik, Wicemarszałek Województwa Śląskiego
• Krzysztof Klimosz, Członek Zarządu Województwa Śląskiego
• Petr Birklen, Kraj Morawsko-Śląski, Morawsko-Śląskie Inwestycje i Rozwój S.A (MSID), Republika Czeska
• prof. dr inż. Marek Gzik, Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego
• Andrzej Guła, Lider Polskiego Alarmu Smogowego

Transformacja regionu górniczego to proces restrukturyzacji i przekształcania obszaru, który wcześniej opierał się głównie na górnictwie lub przemyśle wydobywczym, aby dostosować go do nowych realiów gospodarczych i społecznych. Transformacja musi być wspierana przez szereg działań i strategii obejmujących m.in. dywersyfikację gospodarki, przebranżowienie, inwestycje w infrastrukturę, włączenie społeczności lokalnych w ten proces przy jednoczesnym promowaniu działań w zachowaniu tożsamości regionu.
Województwo Śląskie i Kraj Morawsko-Śląski to sąsiednie regiony o podobnej przeszłości, z podobnymi problemami i wyzwaniami, z którymi mierzą się obecnie. Jak wygląda prowadzony w nich proces transformacji? Co już udało się osiągnąć? Jakie wyzwania i priorytety przed nami?
Moderator:
• dr inż. Jan Bondaruk
Prelegenci:
• Anna Jedynak-Rykała, Wicemarszałek Województwa Śląskiego
• Petr Birklen, Kraj Morawsko-Śląski, Morawsko-Śląskie Inwestycje i Rozwój S.A (MSID), Republika Czeska
• Ryszard Pawlik, Doradca parlamentarny Posła do Parlamentu Europejskiego Pana Jerzego Buzka
• Wojciech Saługa, Poseł na Sejm RP

Mitygacja to każde działanie, które pomaga odwrócić lub spowolnić zmiany klimatu poprzez np. zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych lub ich wychwytywanie z atmosfery. Działania te koncentrują się w głównej mierze na poprawie efektywności energetycznej, zwiększaniu udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto, sekwestracji (wychwytywaniu i bezpiecznym składowaniu CO2) jak również zmniejszeniu energochłonności sektorów gospodarki.
Podejmowane wysiłki nie są jednak wystarczające, stąd konieczność obrania drugiej drogi - adaptacji, obejmującej minimalizowanie skutków zmian klimatu dla gospodarki, społeczeństwa oraz środowiska.
Pogodzenie mitygacji i adaptacji to zadanie istotne zwłaszcza dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie opracowania przez nich planów działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu oraz planów adaptacji do zmian klimatu. To także wyzwanie dla mieszkańców, którzy będą zarówno dostrzegać i w coraz większym stopniu odczuwać skutki zmian klimatu, ale również będą musieli być przygotowani na ponoszenie ciężaru zapobiegania tym zmianom.
Moderator:
• Michał Kirker
Prelegenci:
• Barbara Rajkowska, Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy, Z-ca Kierownika Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu, p.o. Kierownika Zakładu Adaptacji do Zmian Klimatu
• prof. dr hab. Piotr Skubała, Uniwersytet Śląski
• Jerzy Sawicki, Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

Miasta zajmują około 3% powierzchni Ziemi, ale są odpowiedzialne aż za 72% emisji gazów cieplarnianych.
Z uwagi na dynamiczny rozwój urbanistyczny; szacuje się, że w Europie do 2050 r. prawie 85% Europejczyków będzie mieszkać w ośrodkach miejskich. To w miastach gęstość i intensywność użytkowania infrastruktury jest wyższa, co z jednej strony generuje wyzwania, ale także szanse. To na poziomie miast współistnieją i krzyżują się strategie neutralności klimatycznej w zakresie energii, transportu, zagospodarowania przestrzennego, przemysłu i rolnictwa. Stwarza to potencjał do międzysektorowej integracji podejmowanych działań, a co za tym idzie do większej ich skuteczności. Jako ośrodki gospodarcze miasta dają również dostęp do większego kapitału i know-how, co pozwala na rozwijanie innowacyjnych rozwiązań ukierunkowanych na ochronę klimatu.
Moderator:
• Michał Kirker
Prelegenci:
• Agata Szpiech, Urząd Miasta Rzeszów, Kierownik Oddziału Klimatu i Środowiska Wydziału Klimatu i Środowiska
• Joanna Olczak, Urząd Miasta Konin, Architekt Miejski
• Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnik
• dr Mariusz Raczek, Akademia WSB

Odnowa czy od nowa? „Second hand, second life”
Rola architektów oraz odpowiedzialność w propagowaniu korzystnych, proklimatycznych działań jest niepodważalna - tworzenie cyrkularnych, energooszczędnych, a równocześnie funkcjonalnych projektów, wyznacza nowe miejsce architekta w procesie kreowania zmiany.
Prezentacja błękitno-zielonej infrastruktury w obiektach wielkopowierzchniowych na przykładzie projektów LIFE Archiclima. „Fabryka Pełna Życia” jako przykład udanej rewitalizacji terenów poprzemysłowych i budowy nowego centrum miasta w Dąbrowie Górniczej.
Moderator:
• Maciej Wąsowicz
Prelegenci:
• Krzysztof Klimosz, Członek Zarządu Województwa Śląskiego
• Marta Łapińska, INVESTEKO S.A, architekt
• Przemo Łukasik, MEDUSA GROUP, architekt
• Bogusław Hajda, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, architekt, urbanista, Członek Stowarzyszenia Forum Rewitalizacji

Budynek o niemal zerowym zużyciu energii – mit czy rzeczywistość?
Promowanie ekologicznego budownictwa oraz wspieranie transformacji sektora budowlanego w kierunku ograniczenia zmian klimatycznych w Polsce i Republice Czeskiej. Prezentacja zaprojektowanego i wybudowanego w Polsce budynku - jednego z pierwszych zrównoważonych i zarazem zeroenergetycznych obiektów na świecie, wyposażonego m.in. w inteligentny system zarządzania oraz unikalny nano-system jakości klimatu wewnętrznego.
Moderator:
• Maciej Wąsowicz
Prelegenci:
• dr inż. Dorota Bartosz, Polskie Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego, Dyrektor ds. Zrównoważonego Budownictwa
• Martin Ander, Nadace Partnerstvi, Republika Czeska, Brno
• Dariusz Stasik, Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Inżynierii Przemysłowej, Prezes Zarządu i właściciel
• Barbara Kubiak, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Dyrektor Departamentu Inwestycji i Projektów Regionalnych

W raporcie ONZ opublikowanym w 2019 r. naukowcy ostrzegają, że wyginięcie grozi milionowi gatunków, z szacunkowych 8 milionów; w wielu przypadkach to kwestia zaledwie dekad. Niektórzy badacze uważają nawet, że jesteśmy w trakcie szóstego masowego wymierania gatunków w historii Ziemi, a jednocześnie szacuje się, że podczas wcześniejszych masowych wymierań wyginęło między 60% a 95% wszystkich gatunków.
Powrót ekosystemów do równowagi biologicznej po takim zdarzeniu zajmuje miliony lat. Stąd też ochrona różnorodności biologicznej w obliczu zmian klimatycznych jest krytycznym wyzwaniem, które wymaga działań na wielu frontach, w tym ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, dostosowania ekosystemów do zmian klimatycznych, ochrony siedlisk oraz podejmowania działań mających na celu zachowanie zagrożonych gatunków.
Moderator:
• Maciej Wąsowicz
Prelegenci:
• Łukasz Czopik, Wicemarszałek Województwa Śląskiego
• prof. dr hab. Arkadiusz Nowak, Polska Akademia Nauk Ogród Botaniczny
• dr Paweł Kojs, Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie, Dyrektor
• Anna Poloczek, Park Śląski
• Marcin Kowalczyk, Fundacja WWF Polska

Dyskusja na temat długoterminowej strategii, nastawionej na zapewnienie wszystkim mieszkańcom opcji transportowych, które umożliwią dostęp do celów podróży i usług, poprawią stan bezpieczeństwa, przyczynią się do redukcji zanieczyszczenia powietrza i hałasu, a także redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz konsumpcji energii.
Moderator:
• Marcin Domański, Zastępca Dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
Prelegenci:
• András Ekés, CIVINET, Krajowa Sieć CIVITAS, Węgry
• Maciej Florczak, Naczelnik Wydziału Polityki Mobilności w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy
• Joseba Izquierdo, Inżynier Transportu, Dział Strategicznego Doradztwa Transportowego, Inicjatywa JASPERS
• Joanna Świderska, Dyrektor Departamentu Projektów Miejskich, Centrum Unijnych Projektów Transportowych
• Magdalena Ogonowska, Radca, Departament Strategii Transportu, Ministerstwo Infrastruktury

Strefy niskiej emisji spalin, centra przesiadkowe, czy bezpłatna komunikacja miejska?
Dyskusja na temat prowadzenia ukierunkowanej polityki transportowej miast w zakresie ograniczenia wjazdu pojazdów spalinowych do centrów, a tym samym położenie większego nacisku na bezpłatny transport zbiorowy, przemieszczanie się hulajnogami lub miejskimi rowerami, przy jednoczesnej możliwości pozostawienia pojazdów spalinowych w centrach przesiadkowych.
Moderator:
• Marek Czyż
Prelegenci:
• dr Marcin Krupa, Prezydent Miasta Katowice
• Vladimir Navrat, Członek Zarządu AVP Vladimír Návrat s.r.o.
• Michał Olszewski, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy
• Michael Sršeň, Specjalista ds. organizacji transportu, Miasto Praga, Republika Czeska

Dekarbonizacja transportu publicznego oraz łańcuchów dostaw, prócz pojazdów osobowych, stanowi jedno z głównych wyzwań transportowych. Wykorzystanie kolei podmiejskiej, nisko- i zeroemisyjnych autobusów, a także trolejbusów i optymalnie zaprojektowanej sieci torowisk stanowi niezwykle ważne zadanie, przyczyniające się do opracowania zasad zrównoważonego transportu. Z kolei innowacyjność zielonej logistyki to świadome tworzenie, ochrona i długofalowy rozwój środowiskowej, społecznej i ekonomicznej wartości w dostarczanie produktów i usług na rynek.
Moderator:
• Marek Czyż
Prelegenci:
• Wojciech Dinges, Zastępca Dyrektora Departamentu Komunikacji i Transportu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
• Patryk Świrski, Prezes Zarządu Koleje Śląskie Sp. z o.o.
• Jiří Vzientek, Dyrektor EUWT TRITIA

Otwarcie sesji Nauka dla klimatu:
• Marek Gzik, Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego
Moderator:
• Aldona Węgrzynowicz, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Zastępca Dyrektora Departamentu Inwestycji i Projektów Regionalnych

Zaproszeni uczestnicy dyskusji reprezentują przemysł oraz branże związane z wychwytem i zagospodarowaniem CO2. Tematem dyskusji będą przede wszystkim największe wyzwania, przed którymi stoją firmy w tej dziedzinie. Zaprezentowane osiągnięcia technologiczno-organizacyjne, a także wyniki badań ukażą na czym polega skuteczne podjęcie kompleksowych działań ograniczających, niwelujących lub wtórnie gospodarujących CO2.
Moderator:
• prof. dr inż. Jarosław Zuwała, Instytut Technologii Paliw i Energii
Prelegenci:
• Waldemar Szulc, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, Dyrektor Biura
• Marian Szkudlarek, CIECH R&D Sp. z o.o., Head of Corporate Research, Dział Corporate Research
• Zbigniew Pilch, Stowarzyszenie Producentów Cementu, Szef Marketingu
• Radosław Żydok, KGHM SA, Dyrektor Departamentu Projektów Transformacyjnych

XX wiek był okresem, w którym społeczeństwa na całym świecie musiały stawić czoła licznym wyzwaniom środowiskowym obejmującym zanieczyszczenia powietrza, odpady toksyczne, deplecję ozonu oraz szeroko rozumiane zmiany klimatu. W obliczu takich wyzwań, koniecznym stało się prowadzenie kompleksowych prac badawczych w obszarze zmian klimatu. Stąd też zwłaszcza współcześnie, środowiska naukowe są zaangażowane w szereg kluczowych dyskursów obejmujących badania i monitorowanie, rozwój technologii przy prowadzonej polityce prośrodowiskowej. Jakie działania prowadzą śląskie uczelnie? Jakie kierunki działań na przyszłość oraz innowacji wskazują wyniki prowadzonych badań? Czy bliska współpraca nauki i biznesu może przynieść szybkie wdrożenie w życie nowych rozwiązań? Czy klimatyczne wyzwania znajdują odzwierciedlenie w działaniach biznesowych?
Moderator:
• Aldona Węgrzynowicz, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Zastępca Dyrektora Departamentu Inwestycji i Projektów Regionalnych
Prelegenci:
• prof. dr inż. Marek Gzik, Politechnika Śląska, Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego
• dr hab. inż. Danuta Michczyńska, Politechnika Śląska, Centrum Ochrony Klimatu i Środowiska
• prof. dr hab. Ryszard Koziołek, Rektor Uniwersytetu Śląskiego
• Mateusz Rykała, Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna SA, Wiceprezes

Zmiany klimatu w sensie dosłownym dotyczą Ziemi – naszej matki-planety, o określonym ukształtowanym przez miliardy lat ekosystemie.
Jak wynika z obecnych szacunków - 7,8 miliarda mieszkańców Ziemi zużywa znacznie więcej zasobów, niż Ziemia jest w stanie w naturalny sposób odnowić, a także emituje znacznie więcej odpadów, niż może zostać wchłoniętych. Szacuje się, że na obecnym poziomie konsumpcji zużywamy ekwiwalent 1,7 zasobów planety. Nadmierna eksploatacja Ziemi prowadzona przez ludzi poważnie osłabia zdolność przyrody do podtrzymywania życia, funkcjonowania społeczeństw i gospodarek. Postępująca urbanizacja, a także dotychczasowe modele produkcji i konsumpcji powodują, że przyroda ulega degradacji w tempie szybszym niż kiedykolwiek wcześniej.
Tematem dyskusji popularno-naukowej będą największe wyzwania przyrodnicze, z którymi boryka się obecnie nasza planeta, ale również my, jako jej mieszkańcy, m.in. topnienie lodowców, zagrożenie braku wody pitnej, utracie bioróżnorodności.
Moderator:
• dr hab. Iwona Jelonek, prof. UŚ
Prelegenci:
• dr hab. Damian Absalon, prof. UŚ, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski
• prof. Jacek Jania, Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski
• prof. Barbara Stalmachová, Uniwersytet Techniczny w Ostrawie

Działania Młodzieżowych Rad i organizacji młodzieżowych dla klimatu i środowiska.
Panel będzie opierał się na wymianie doświadczeń osób z różnych środowisk młodzieżowych. Odbędą się dyskusje dotyczące działań na rzecz ochrony środowiska i wspierania ekologii. W panelu znajdziemy odpowiedzi na następujące pytania: W jaki sposób młodzież może działać na rzecz ekologii? Jakie jest wartość naszych wysiłków? W jaki sposób możemy zachęcić innych do działania na rzecz naszej planety?
Moderator:
• Maciej Geratowski, Radny Młodzieżowego Sejmiku Województwa Śląskiego
Prelegenci:
• Jakub Satława, Młodzieżowa Rada Miasta Jastrzębie-Zdrój
• Helena Wosińska, Młodzieżowa Rada Gminy Pawłowice
• Weronika Kieliba, Polska Rada Organizacji Młodzieżowych oraz była przewodnicząca MRM Tychy

Działania młodzieży na rzecz zrównoważonej mody oraz aktywizmu.
Jak młodzi ludzie mogą działać, aby przyczynić się do zmniejszenia wpływu branży odzieżowej na środowisko i jakie są najskuteczniejsze sposoby działania?
Moderator:
• Maciej Geratowski, Radny Młodzieżowego Sejmiku Województwa Śląskiego
Prelegenci:
• Kacper Hołda
• Ewa Ajdukiewicz
• Marcel Długoszewski

O współpracy, empatii, odpowiedzialności i wiedzy w edukacji klimatycznej w dzisiejszej szkole.
WARSZTATY dla 30 osób (Młodzieżowy Sejmik Województwa Śląskiego)
Moderator:
• prof. dr hab. Piotr Skubała, Uniwersytet Śląski