W uroczystości obok przedstawicieli samorządów uczestniczyli: marszałek Jakub Chełstowski, wiceprzewodnicząca Sejmiku Urszula Koszutska oraz radni: Maria Materla, Alina Bednarz, Alina Nowak, Grzegorz Wolnik i Rafał Kandziora.

Pierwsza, pilotażowa edycja Marszałkowskiego Programu Poprawy Jakości Powietrza cieszyła się dużym zainteresowaniem gmin Województwa Śląskiego. Łączna kwota złożonych wniosków o udzielenie pomocy finansowej przekroczyła dwukrotnie pulę dostępnych środków. W konkursie „Inicjatywa Antysmogowa” kwotę blisko 5 mln zł rozdysponowano pomiędzy 30 gmin. Jak podkreślają samorządowcy środki trafią na wymianę źródeł ciepła na ekologiczne, zakup oczyszczaczy powietrza, dronów wyposażonych w kamery i systemy teledetekcyjne, kontrole w zakresie przestrzegania uchwały antysmogowej, modernizacje systemów ogrzewania, czy jak w przypadku Tychów - zakupu pojazdu z napędem elektrycznym, który w praktyce posłuży jako mobilne laboratorium z analizatorem zanieczyszczeń. W konkursie „Gmina pełną piersią” pula środków wyniosła 700 tys. zł.

- Kwestie związane z ochroną powietrza i koniecznością wyeliminowania smogu traktowane są przez zarząd województwa priorytetowo, zwłaszcza, że przez dekady byliśmy regionem, który borykał się z szeroko pojętymi problemami ekologicznymi. Mamy jednak podstawy, aby patrzeć w przyszłość z optymizmem. Nasze województwo jest liderem programu „Czyste powietrze”, którego ideą jest wymiana źródeł ciepła na przyjazne środowisku naturalnemu, realizujemy uchwałę antysmogową, przyjęliśmy także program Zielone Śląskie rozpisany do 2030 roku, a jego podstawowym założeniem jest swoista ekologiczna transformacja Śląska. Chcemy być regionem zielonych technologii. Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza jest kolejnym etapem przywracania świadomości ekologicznej. Stawką jest nasze zdrowie i życie, bo redukcja smogu przełoży się na mniejszą zapadalność na choroby płuc i układu krążenia, które są dziś plagą cywilizacji. Być eko oznacza być zdrowym i dłużej cieszyć się życiem. Cieszę się, że pierwsza odsłona programu spotkała się z tak dużym zainteresowaniem. To znaczy, że świadomość ekologiczna rośnie. Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza jest przedsięwzięciem cyklicznym. Na początek w ramach dwóch konkursów – „Gmina pełną piersią” oraz „Inicjatywie antysmogowej” do rozdysponowania było 5,7 mln zł. Sukcesywnie będziemy te środki zwiększać. Bo to jest inwestycja w zdrowie – podkreślił marszałek Jakub Chełstowski.

- Ochrona środowiska naturalnego, troska o czyste powietrze należą do priorytetowych zadań województwa. Konsekwentnie realizujemy zapisy uchwały antysmogowej. Ale ważna jest edukacja. Co ważne, rośnie świadomość proekologiczna. Zainteresowanie ze strony gmin tą formą wsparcia jest tego przykładem. Gminy potrafią skutecznie aplikować o środki – dodała wiceprzewodnicząca Sejmiku Urszula Koszutska.

Statystyki nie pozostawiają złudzeń. Jak podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych 9 na 10 osób oddycha zanieczyszczonym powietrzem, co przyczynia się do 7 milionów przedwczesnych zgonów każdego roku. Śląsk pozostaje największym regionem górniczym w Europie. Notujemy częste przekroczenia dopuszczalnych poziomów pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10, a skala przekroczeń poziomu docelowego benzo(a)pirenu należy do największych w Polsce. Wedle raportu Banku Światowego koszt zanieczyszczenia powietrza w skali świata to ok. 6 proc. PKB, a w przypadku Polski nawet 10 proc..

W Programie Ochrony Powietrza dla Śląskiego oszacowano, że koszty zdrowotne niskiej emisji (pył PM 2,5) wynoszą 7,1 mld zł rocznie. To dwukrotnie więcej niż budżet województwa.

Ale są też pozytywy. Jako region jesteśmy liderem w walce o czyste powietrze. Pozyskujemy najwięcej środków w Polsce z Programu Czyste Powietrze. Wedle rankingu czasopisma samorządowego Wspólnota, gminy województwa śląskiego, w latach 2018-2021 wydały najwięcej w Polsce środków na ochronę powietrza i klimatu. Na pierwszym miejscu zestawienia jest Rybnik. W pierwszej piątce są trzy, a w pierwszej piętnastce aż siedem miast z Województwa Śląskiego.

Pula środków w konkursie „Gmina pełną piersią” wynosiła 700 tys. zł. W ramach tego komponentu nagrodziliśmy gminy najlepiej radzące sobie z poprawą jakości powietrza. Na ocenę merytoryczną składały się trzy komponenty: efekt ekologiczny wynikający z realizacji Programu ochrony powietrza w latach 2018-2021, ilość środków przeznaczonych na działania związane z ochroną powietrza i najciekawsza kampania edukacyjna.

Nagrody otrzymało 5 gmin radzących sobie najlepiej w województwie z poprawą jakości powietrza. Za tę działalność spotkała je nagroda, która w całości zostanie przeznaczona na dalsze działania proekologiczne:

• I miejsce: 250 tys. zł – gmina Godów. Pieniądze z dotacji gmina przeznaczy na termomodernizację budynku Przedszkola Publicznego Bajkowe Wzgórze w Skrzyszowie;
• II miejsce: 200 tys. zł – gmina Gorzyce. Dotacja zostanie przeznaczona na budowę kotłowni gazowej i komina zewnętrznego w budynku gminnym przy ul. Kościelnej 15. Zrealizowana zostanie też kampania edukacyjno-informacyjna;
• III miejsce: 150 tys. zł – gmina Świerklany. Dotacja zostanie przeznaczona na zakup i montaż szeroko rozumianych odnawialnych źródeł energii w samorządowych obiektach użyteczności publicznej;

Dwa wyróżnienia po 50 tys.

• dla gminy Krzyżanowice na budowę wewnętrznej instalacji gazu dla istniejącego budynku przedszkola
• dla gminy Marklowice na zakup pojazdu elektrycznego.

Gminy ze wsparciem w konkursie „Inicjatywa Antysmogowa”

• Wielowieś (143 378,72 zł) - zakup narzędzi lub urządzeń do kontroli palenisk domowych
• Sosnowiec (50 tys. zł) - wymiana nieekologicznego źródła ciepła na niskoemisyjny kocioł na biomasę w budynku Warsztatów Terapii Zajęciowej przy ul. Jodłowej
• Bieruń (71 536,24 zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Ornontowice (200 tys. zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Łaziska Górne (199 960 zł) - zakup profesjonalnych oczyszczaczy powietrza
• Miedźno (120 668,85 zł) - przestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej
• Wręczyca Wielka (200 tys. zł) - wymiana źródła ciepła
• Bojszowy (128 653,10 zł) - wymiana starych źródeł ciepła w budynku komunalnym przy ul. Ruchu Oporu 100
• Czerwionka-Leszczyny (200 tys. zł) - wymiana źródeł ciepła na ekologiczne
• Gilowice (200 tys. zł) - wymiana nieekologicznego źródła ciepła na niskoemisyjne w budynku Urzędu Gminy.
• Żywiec (194 tys. zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowe
• Brenna (20 tys. 323 zł) - wsparcie organizacyjno-techniczne planu działań krótkoterminowych
• Pietrowice (200 tys. zł) - demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe oraz zakup i montaż pompy ciepła typu powietrze-woda oraz mikroinstalacji fotowoltaicznej
• Wyry (170 tys. zł) - inicjatywa antysmogowa w gminie
• Częstochowa (155 tys. zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Jastrzębie-Zdrój (200 tys. zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Tychy (200 tys. zł) - zakup pojazdu z napędem elektrycznym (mobilne laboratorium z analizatorem zanieczyszczeń)
• Kroczyce (146 392,85 zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Jaworzno (200 tys. zł) zakup mobilnego laboratorium z analizatorem zanieczyszczeń
• Toszek (131 572,42 zł) - wymiana źródła ciepła w budynku Szkoły Podstawowej im. Królowej Jadwigi w Pniowie
• Bobrowniki (200 tys. zł) - zakup narzędzi lub urządzeń do kontroli palenisk domowych
• Myszków (200 tys. zł) - zakup drona wraz z osprzętem do monitorowania i kontroli jakości powietrza na terenie miasta
• Radlin (187 tys. 893 zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Zabrze (191 tys. 726 zł) - przestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej
• Bielsko-Biała (170 tys. zł) - zakup dronów wyposażonych w kamery i systemy teledetekcyjne
• Gliwice (159 tys. 883 zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Lubliniec (195 tys. zł) - zakup drona wyposażonego w kamery i system teledetekcyjny
• Panki (70 tys. zł) - modernizacja systemu ogrzewania GBP
• Ruda Śląska (136 171,09 zł) - kontrola przestrzegania przepisów uchwały antysmogowej
• Sosnowiec (150 tys. zł) - zakup drona antysmogowego
• Wojkowice (200 tys. zł) - wymiana nieekologicznego źródła ciepła na niskoemisyjne źródło ciepła w samorządowych obiektach użyteczności publicznej