W dniach 22 i 23 listopada br. Stadion Śląski w Chorzowie stał się areną dyskusji i debat dotyczących ochrony powietrza, środowiska i klimatu. Areną intelektualnego maratonu, który miał odpowiedzieć na najważniejsze wyzwania klimatyczne, jakie stoją zarówno przed województwem śląskim, jak i całą Polską.

W trakcie 2 dni uczestnicy wydarzenia mieli okazję wziąć udział w 15 sesjach tematycznych poruszających szerokie spektrum zagadnień związanych z ochroną powietrza i przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym. Dopełnieniem silnie merytorycznych dyskusji, w których wzięło udział ponad 80 prelegentów były 3 warsztaty – dwa skierowane do młodzieży oraz jeden dedykowany dla pracowników merytorycznych jednostek samorządu terytorialnego województwa śląskiego. Dodatkową atrakcję stanowiły wydarzenia towarzyszące w postaci sesji mów motywacyjnych „CLIMATE-CON Small Talks” oraz prelekcji i pokazów filmów o tematyce ekologicznej. Podczas trwających niespełna 24 godziny sesji, każdego dnia w wydarzeniu stacjonarnie wzięło udział 500 uczestników. Z kolei transmisję on-line śledziło dziennie 600 osób. Wydarzenie było transmitowane m.in. poprzez kanał YouTube, na którym nagrania z transmisji wyświetlono do tej pory ponad 4,5 tysiąca razy.

Minione wydarzenie było nie tylko swoistym podsumowaniem prac, jakie województwo realizuje w zakresie m.in. poprawy jakości powietrza i przeciwdziałaniu zmianom klimatu, ale przede wszystkim przestrzenią do szerokiej dyskusji o tym, jak zmieniać świat w trosce o środowisko naturalne oraz zdrowie i przyszłość mieszkańców. Dyskusji, dzięki której będzie można wyznaczyć konkretne cele i zadania.

Województwo śląskie, mimo że jest jednym z najmniejszych województw, z uwagi na swoją specyfikę, tj. największe uprzemysłowienie, dużą gęstość zaludnienia oraz urbanizację, należy do regionów o największej antropopresji. Specyfika regionu związana jest także z występowaniem surowców mineralnych (głównie węgla kamiennego), które przez kilka wieków napędzały rozwój przemysłu. Negatywnym skutkiem tego rozwoju była znaczna degradacja środowiska naturalnego.

Dziś Śląsk nie jest już postrzegany jako nieatrakcyjny z uwagi na swoją industrialną przeszłość, lecz stoi przed ogromnym wyzwaniem zarówno w zakresie poprawy jakości powietrza, jak i przeprowadzenia transformacji klimatycznej.

Otwierając pierwszy Śląski Konwent Klimatyczny Marszałek Województwa Śląskiego Jakub Chełstowski podkreślił, iż „świadomość zmiany w regionie jest bardzo duża, ale ta zmiana musi być racjonalna, ta zmiana nie może nic wykluczać, odbywać się kosztem czegoś”.

Zarówno w trakcie konferencji prasowej, jak i sesji inauguracyjnej mocno wybrzmiały słowa Marszałka Jakuba Chełstowskiego, który wskazał, iż ta kadencja samorządu powinna wyznaczyć datę odejścia od węgla w sektorze komunalnym. Zdaniem Marszałka musi być to data racjonalna, lecz nie późniejsza niż 2028 lub 2029 rok.

Marszałek w trakcie wypowiedzi podkreślił również, iż wyznaczony cel jest ambitny lecz realny dzięki środkom z Funduszy Europejskich dla Śląska oraz Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, które dają prawie 4,9 mld euro. „Takiej alokacji środków nigdy nie było w historii i z pewnością to jest wielki motor napędowy do tego by dokonać tej zmiany” – powiedział Marszałek.

Efektem Śląskiego Konwentu Klimatycznego jest zbiór założeń, w jaki sposób poprawić jakość powietrza na Śląsku oraz jak dokonać sprawiedliwej transformacji.

1. Sejmik i Zarząd Województwa Śląskiego powinny wyznaczyć datę odejścia od spalania węgla w sektorze komunalno-bytowym. Do 2029 roku powinien zostać wprowadzony zakaz spalania węgla w domach jednorodzinnych.
2. Rezygnacja ze spalania węgla oraz proces transformacji regionu powinny odbywać się przy współudziale samorządów wszystkich szczebli, strony rządowej, organizacji związkowych i pozarządowych oraz przede wszystkim mieszkańców.
3. Należy wypracować system, który będzie wspierał mieszkańców przy wymianie źródeł ciepła.
4. Kluczem jest stworzenie gospodarki niskoemisyjnej, we współpracy z samorządem terytorialnym.
5. Droga do „czystego Śląska” to spokojna, zrównoważona zmiana – nie ideologia.
6. Zmiana musi być racjonalna, nie może niczego, ani nikogo wykluczać czy też odbywać się kosztem czegoś. Dokonując zmiany należy pamiętać o gospodarce, ludziach i miejscach pracy.

W trakcie wydarzenia niejednokrotnie podkreślano, iż obecny Zarząd Województwa już od początku swojej kadencji intensywnie działa w zakresie ochrony powietrza, środowiska i klimatu. „W strukturach Departamentu Projektów Regionalnych powstał specjalny Referat ds. klimatu i to ci urzędnicy zajmują się w imieniu zarządu województwa przede wszystkim inicjowaniem i prowadzeniem projektów właśnie związanych z klimatem, z ochroną jakości powietrza.” – wspomniała Izabela Domogała, Członek Zarządu Województwa.

Województwo Śląskie przystępuje do realizacji kluczowych projektów tj. „Śląskie. Przywracamy błękit”, które swoimi działaniami skutecznie wspomogą proces poprawy jakości powietrza i sprawiedliwej transformacji.

Śląski Konwent Klimatyczny przynosi więc wizję realnych zmian dzięki którym wszystkim mieszkańcom będzie żyło się lepiej.